Ashwagandha – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania żeń-szenia indyjskiego (2024)

Ashwagandha – tak egzotycznie i tajemniczo brzmi inna nazwa żeń-szenia indyjskiego, ważnego i cennego zioła Ajurwedy, czyli tradycyjnego indyjskiego systemu medycznego. Niezwykłe właściwości tej rośliny sprawiają, że chociaż znana i używana od tysięcy lat, to właśnie teraz zyskuje na popularności, ponieważ efekty jej działania wydają się skrojone na miarę naszych współczesnych potrzeb. Poznajmy zatem ashwagandhę: czym jest i jakie ma zastosowanie?

Praca, nauka, godzenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi, szybkie tempo życia – codzienność wymaga od nas stałej gotowości, by stawić jej czoła. Coraz częściej wyczerpują się nasze zasoby fizyczne i psychiczne do radzenia sobie z taką ilością bodźców. Któż z nas, szukając pomocy, nie usłyszał zalecenia: „proszę ograniczyć stres”? Wzruszaliśmy ramionami, uznając to za nierealne. Tymczasem natura ramię w ramię z nauką próbuje sprostać niemożliwemu, dając nam adaptogeny: rośliny, które zwiększają możliwości przystosowawcze ludzkiego organizmu do zewnętrznych stresorów.

Ashwagandha – czym jest? Charakterystyka żeń-szenia indyjskiego

Ashwagandha (łac.Withania somnifera), inaczej zwana witanią ospałą, żeń-szeniem indyjskim lub – bardzie poetycko – zimową wiśnią, to roślina z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Naturalnie występuje głównie w południowo-wschodniej Azji, ale także w krajach basenu Morza Śródziemnego, w Afryce, w Australii.

Składniki aktywne żeń-szenia indyjskiego to przede wszystkim alkaloidy (np. witanina, somniferyna) oraz witanolidy (inaczej laktony steroidowe, np. witaferyna A, witanolidy A-Y). W ashwagandzie obecne są również flawonoidy, saponiny, kumaryny i inne. Leczniczo wykorzystuje się przede wszystkim korzenie witanii.

Ashwagandha – właściwości

Ashwagandha wykazuje szereg właściwości leczniczych. Działa przeciwbakteryjnie na szczepy Gram-dodatnie (np. Staphylococcus aureus) i Gram-ujemne (np. Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae). Ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co może być pomocne w terapii nieswoistych zapaleń jelit, zapalenia nerek, zapalenia stawów. Witanolidy wykazują działanie przeciwnowotworowe (np. poprzez indukcję apoptozy komórek), dzięki czemu żeń-szeń indyjski potencjalnie mógłby wspomagać leczenie czerniaka lub chłoniaka. Poprawiają też wyniki radioterapii. Ashwagandha działa kardioochronnie oraz ma pozytywny wpływ na wytwarzanie i różnicowanie komórek morfotycznych krwi (czyli na hemopoezę, inaczej krwiotworzenie).

Może też uzupełniać terapię cukrzycy, gdyż normalizuje poziom cukru we krwi i w moczu oraz poziom glikogenu w tkankach, a także okazać się doskonałym środkiem wspomagającym leczenie chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Parkinsona lub Alzheimera), gdyż m.in. regeneruje uszkodzone chorobą neurony oraz połączenia między nimi oraz zwiększa produkcję dopaminy w mózgu. Witania ospała zwiększa produkcję plemników oraz poprawia ich ruchliwość, dzięki czemu może mieć zastosowanie w leczeniu niepłodności męskiej; dodatkowo ma pozytywny wpływ na libido. Ma normalizujący wpływ na hormony tarczycy, obniża całkowity poziom cholesterolu we krwi, łagodzi objawy okołomenopauzalne (problemy ze snem, wahania nastroju), a dzięki zawartości żelaza ma zastosowanie w leczeniu anemii.

Powiązane produkty

Ashwagandha – zastosowanie. Jak działa i na co pomaga żeń-szeń indyjski?

Coraz większą popularność ashwagandha zawdzięcza swojej przynależności do adaptogenów–roślin o niezwykłym, normalizującym wpływie na organizm ludzki. Działając na biochemię, na fizjologię, na enzymy i hormony (głównie kortyzol), wzmacniają one zdolność organizmu do poradzenia sobie z czynnikami stresogennymi i do zachowania homeostazy. Regulując współdziałanie układu nerwowego, hormonalnego i immunologicznego, zwiększają możliwości adaptacyjne organizmu do bodźców zagrażających tej wewnętrznej równowadze.

Stosowanie żeń-szenia indyjskiego może mieć zatem ogromne znaczenie wprofilaktycechorób cywilizacyjnych (chorób krążenia, cukrzycy, nowotworów, alergii, depresji), których wspólnym mianownikiem jest stres. Jako adaptogen ashwagandha działa uspokajająco, pomaga zwalczać lęki, napady paniki, fobie (np. agorafobię), zmęczenie, bezsenność indukowaną stresem. Skutecznie zwalcza neurastenię, czyli częsty rodzaj nerwicy objawiający się nieustannym zmęczeniem fizycznym i psychicznym, i poprawia ogólne samopoczucie.

Ashwagandha to zioło cenne również dla sportowców. Przyjęta przed treningiem zwiększa siłę i wytrzymałość fizyczną, poprawia napięcie mięśniowe, dodaje energii i witalności. Wykazuje efekt anaboliczny. Jako adaptogen pomaga organizmowi przystosować się do stresu wysiłkowego, a po treningu redukuje niekorzystne efekty działania stresu oksydacyjnego, regeneruje mięśnie, działa przeciw ich niedotlenieniu.

Ashwagandha – przeciwwskazania, skutki uboczne

Preparaty z ashwagandhą są przeciwwskazane dla kobiet ciężarnych i karmiących oraz dla dzieci. Ostrożność powinny zachować osoby zażywające leki nasenne, uspokajające, przeciwlękowe–żeń-szeń indyjski może nasilać ich działanie.Preparaty z ashwagandhąsą zazwyczaj dobrze tolerowane, brak jest istotnych działań niepożądanych.

Ashwagandha – dawkowanie. Jak stosować i gdzie ją kupić?

W aptekach dostępne są liczne preparaty doustne z ashwagandhą, często standaryzowane na konkretną zawartość witanolidów. Do wyboru są suplementy diety w postaci jedno- lub wieloskładnikowych kapsułek (np. z witaminami, minerałami, kozłkiem lekarskim, czerwoną koniczyną), tabletek, kropli, herbat, proszków.

Dawkuje się ją 1 lub 2 razy dziennie, popijając dużą ilością wody. Najbardziej popularne tabletki i kapsułki zawierają od 160 do 300 mg ekstraktu z witanii ospałej (żeń-szenia indyjskiego).

Przed użyciem zawsze należy zapoznać się z ulotką preparatu, a ewentualne wątpliwości skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Data publikacji: 10.07.2021

Data aktualizacji: 09.07.2021